Ngành công nghiệp sản xuất xe điện đang khao khát chế tạo các phương tiện điện ít tốn kém hơn cho đại chúng bởi vì (bên cạnh những lo ngại về phạm vi và khả năng sạc) giá là một trong những rào cản lớn nhất đối với việc áp dụng EV hàng loạt.
Theo tổ chức chuyên nghiên cứu và định giá ô tô uy tín trên thế giới Kelley Blue Book, xe điện mới có giá trung bình là 65.041 USD vào tháng 11, trong khi ô tô chạy xăng có giá trung bình là 48.681 USD cũng trong tháng đó.
Các nhà sản xuất ô tô cho biết họ đang làm tất cả những gì có thể để giới thiệu xe điện rẻ hơn. Chẳng hạn, Chevrolet Equinox SUV EV, sẽ ra mắt vào năm 2023, sẽ có giá khởi điểm khoảng 30.000 USD. Nhiều người từ lâu đã nhắm đến mục tiêu là con số đó, mặc dù Tesla đã phần nào bị loại khỏi cuộc đua năm nay. Elon Musk đã nói với các nhà đầu tư vào đầu năm nay rằng công ty của ông không còn ưu tiên cho EV có giá 25.000 USD nữa.
Giá EV cao một phần xuất phát từ sự thống trị của các loại xe hạng sang trên thị trường. Xe bán tải điện F-150 Lightning của Ford có giá khởi điểm gần 56.000 USD; GMC Hummer EV có giá hơn 100.000 USD. Công ty khởi nghiệp Rivian đã đưa ra mức giá 73.000 USD cho chiếc xe tải R1T của mình và Lucid đã tăng giá biến thể “rẻ nhất” của chiếc Air sedan lên 87.400 USD.
Nhưng vấn đề nhức nhối hơn lại đến từ ngành công nghiệp pin và quy luật cung cầu.
Thế giới pin ảnh hưởng đến xe điện
Các nhà sản xuất ô tô đang rót hơn 515 tỷ USD vào các dòng xe chạy hoàn toàn bằng điện trong vài năm tới. GM và BMW đang lên kế hoạch cho ít nhất 50% doanh số bán xe mới của họ là xe điện vào năm 2030 và GM muốn loại bỏ tất cả các loại xe tạo ra khí thải vào năm 2035. Còn Ford đặt mục tiêu 40% số xe bán ra trên toàn cầu là xe điện vào năm 2030. Mercedes chỉ sản xuất ô tô điện mới ra mắt bắt đầu từ năm 2025.
Việc mở rộng quy mô vốn dĩ sẽ khiến ô tô điện rẻ hơn theo thời gian. Nhưng trong ngắn hạn, sự gia tăng nhu cầu đủ để đảo ngược tình trạng giá pin sụt giảm kéo dài hàng thập kỷ, theo một phân tích gần đây của BloombergNEF. Năm nay, giá pin lithium-ion quan trọng đã tăng khoảng 7%.
Thực tế rất đơn giản, các nhà sản xuất ô tô dự định sản xuất càng nhiều xe điện thì họ càng cần nhiều nguyên liệu thô cho pin của mình. Càng ít nguồn cung cấp thì giá của những vật liệu đó càng cao và đương nhiên, giá pin của xe sẽ càng đắt hơn.
Cuối cùng, nhu cầu đã gây ra một cơn sốt khiến pin trở thành bộ phận đắt nhất của một chiếc EV.
Giảm giá trong tầm ngắm
Theo McKinsey, giá lithium đã tăng vọt 500% trong năm 2022, đó có thể là rào cản lớn nhất đối với việc có xe điện rẻ hơn.
Chuyên gia Craig Dillard của Foley & Lardner, cho biết: “Sẽ ngày càng có nhiều người cố gắng tìm nguồn cung cấp lithium với số lượng lớn hơn để đảm bảo rằng họ có tất cả những gì họ cần để vận hành trong năm tài chính tiếp theo”.
Dillard nói: “Họ cần suy nghĩ về nguồn gốc của nguyên liệu và mức độ ảnh hưởng của giá lithium không chỉ đến lợi nhuận mà còn đến giá cả nói chung cho các sản phẩm của họ”.
Một số tín hiệu cho thấy điều đó có thể không xảy ra lâu dài.
Việc áp dụng nhiều hơn các hỗn hợp pin chi phí thấp hơn đóng một vai trò cùng với việc tái chế, cũng như sẽ giảm giá lithium do khai thác và tinh chế nhiều hơn.
Chuyên gia Andreas Breiter của McKinsey, nhận định: “Chúng ta sẽ thấy nhu cầu vượt quá nguồn cung trong vài năm tới, khiến chi phí tăng cao. Giá lithium sẽ kích hoạt nhiều nguồn cung hơn để tham gia thị trường”.
Xe điện Việt Nam trong cuộc đua giá rẻ
Ngày 25/11/2022 tại cảng MPC Port (Hải Phòng), VinFast đã tổ chức lễ xuất khẩu lô ô tô điện thông minh đầu tiên, gồm 999 chiếc VF8 đến thị trường Mỹ. Theo giá khởi điểm mới nhất, giá xe tại Mỹ không chênh lệch nhiều so với tại Việt Nam.
Ở lần điều chỉnh giá mới nhất, VinFast Mỹ chỉ hiển thị VF8 Eco có giá khởi điểm từ 42.200 USD khi thuê pin và 57.000 USD nếu mua xe kèm pin. Các phiên bản còn lại của VF8 không công bố giá chi tiết.
Trong khi đó tại Việt Nam, giá quy đổi sang đô la Mỹ của VinFast VF8 Eco hiện ở mức khởi điểm từ 45.600 USD khi thuê pin và 58.925 USD khi mua xe kèm pin.
Phiên bản VF8 Plus có giá quy đổi là khoảng 52.800 USD khi thuê pin và 66.195 USD khi mua xe kèm pin.
